Zonder ombouw van het energiesysteem hebben we in 2050 geen CO2-neutrale samenleving. Die ombouw is een gigantische opgave en de rol van de netbeheerder is hierin cruciaal. Daarom hebben we in 2022 een nieuwe strategie vastgesteld. Onze focus daarin ligt volledig op uitvoering van de energietransitie. In dit overzicht laten we met een aantal voorbeelden zien wat we in 2022 realiseerden voor de energietransitie.
Openstellen vluchtstrook Emmen - Weerdinge
In februari 2022 hebben we in de gemeente Emmen samen met TenneT de reservecapaciteit van het hoogspanningsnet voor het eerst in gebruik genomen. Deze zogeheten vluchtstrook van het stroomnet zorgt ervoor dat er bijvoorbeeld bij een storing of geplande werkzaamheden toch elektriciteit kan worden geleverd.
Omdat dit niet heel vaak voorkomt, wordt deze netcapaciteit meestal niet gebruikt. Met het steeds voller wordende elektriciteitsnet mogen en kunnen we deze reserveruimte als extra capaciteit inzetten. Dat doen we voor grote initiatieven als zonneparken die opgewekte stroom terugleveren aan het elektriciteitsnet. Door de inzet van de vluchtstrook blijft het net betrouwbaar voor klanten die elektriciteit afnemen.
WaterstofWijk Wagenborgen
In het Groningse dorp Wagenborgen is in 2022 een pilot met waterstof gestart. We willen aantonen dat waterstof een oplossing is voor aardgasvrij verwarmen van woningen. Waterstof kan aangevoerd worden via het bestaande gasnetwerk. Dat hebben we in 2018 al laten onderzoeken. Aan de pilot doen jaren-70 huurhuizen mee van woonstichting Groninger Huis. De huizen krijgen een hybride warmtepomp en een ketel die op waterstof draait. De waterstof komt van een boerderij die 2 kilometer verderop ligt.
In de eerste fase wordt de waterstof nog aangeleverd in flessen, maar de boer wil over twee jaar een elektrolyzer hebben die gevoed wordt door energie van een windmolen en zonnepanelen. Vanaf juni 2023 is het mogelijk om de woningen te verwarmen via waterstof.
Spoedvervanging vermogenstransformator in Born
In het Limburgse Born is met spoed een vermogenstransformator vervangen, nadat die op een zondagnacht in storing was gevallen. Met de nieuwe transformator waren onze klanten weer zeker van een stabiel stroomnet. Een transformator vervangen we niet zomaar. Dat is een flinke operatie waar normaal gesproken een planning van weken aan voorafgaat. Gelukkig konden we in Born snel schakelen en de kapotte transformator vervangen door een transformator die onlangs was vrijgekomen bij een wissel in Waalwijk. We klaarden de klus binnen drie dagen.
Samen werken we aan een betrouwbare én duurzame energievoorziening voor vandaag en voor de toekomst. Met energie vooruit.
Monteurs van de toekomst werken met de HoloLens
Om als netbeheerder het vele werk in het veld uit te voeren, zijn veel gekwalificeerde mensen nodig. Wij leiden monteurs op in onze eigen beroepspraktijkvormingshallen. Dat doen we op een moderne manier, geënt op het monteurswerk van de toekomst. Extended reality (XR) gaat daarin een grote rol spelen. XR is de overkoepelende term voor virtual reality, augmentend reality en mixed reality. We testen al langere tijd de toegevoegde waarde van deze technologieën voor onze sector.
Dit jaar hebben we vooronderzoek gedaan naar de inzet van de HoloLens om nieuwe medewerkers te trainen. De HoloLens lijkt op een VR-bril maar in tegenstelling tot de VR-bril blijf je de werkelijke omgeving zien en wordt er 3D-content in de bril geprojecteerd. Op die manier is hij geschikt om in te zetten in onze sector.
Mentoren en leerlingen hebben er in 2022 mee geëxperimenteerd in onze beroepspraktijkvormingshallen in Waalwijk, Hoogeveen en Weert. Leerlingen kunnen oefenen met de werkzaamheden, terwijl ze in de bril tekst, media of video zien verschijnen. Door de HoloLens kunnen leerlingen zelfstandiger aan de slag en mentoren flexibeler begeleiden. Onze leerlingen geven aan deze manier van trainen leuker en makkelijker te vinden.
Slim combineren van opwek-, opslag- en laadsystemen in ’s-Hertogenbosch
Met de gemeente ’s-Hertogenbosch, Technische Universiteit Eindhoven en leveranciers van (snel)laad-oplossingen Heliox en GreenFlux hebben we gekeken hoe we diverse opwek-, opslag- en laadsystemen slim kunnen combineren voor een transferium in ’s-Hertogenbosch.
Op het dak van het transferium liggen 1.500 zonnepanelen, die twee keer meer energie opwekken dan de parkeergarage gebruikt. De overtollige energie wordt opgeslagen in een batterij. Door de diverse systemen slim te combineren, kan deze energie gebruikt worden voor het opladen van fietsen, auto’s en transferiumbussen. Op deze manier wordt de belasting van het elektriciteitsnet tijdens piekmomenten gehalveerd. Het project is gefinancierd door de Europese Commissie en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
Uitbreiden, uitbreiden en nog eens het net uitbreiden
Samen met TenneT werken we iedere dag hard aan uitbreidingen van ons elektriciteitsnet. Dit is nodig voor de energietransitie. Vaak gaan deze uitbreidingen gepaard met de komst van een of meer nieuwe transformatoren. Zo ook op middenspanningstation Maarheeze. Hier hebben we in 2022 een nieuwe transformator met een capaciteit van ongeveer 100 megawatt geplaatst. Dit is 2,5 keer het vermogen van de oude transformator die er stond (40 megawatt).
Een transformator van 100 megawatt kan zo’n 40.000 huishoudens voorzien van stroom. De oude transformator is hergebruikt bij een station in de Biesbosch; hij zorgt daar voor meer capaciteit.
Enexis en PowerField sluiten een tijdgebonden contract
De maximale transportcapaciteit van het elektriciteitsnet is in sommige delen van Nederland bereikt. Naast uitbreiding van het net vraagt dit om efficiënt gebruik van de beschikbare capaciteit. Daarom hebben we de pilot tijdgebonden contract ontwikkeld als een tijdelijke oplossing. Dit is een contractvorm waarbij klanten alleen toegang hebben tot transportcapaciteit als er ook capaciteit beschikbaar is. Veel bedrijven of invoeders maken op gezette tijden (als de zon hard schijnt, of het productieproces loopt) gebruik van de capaciteit op het elektriciteitsnet. Het net moet berekend zijn op die pieken. Buiten die piekmomenten wordt er dus echter niet of nauwelijks gebruikgemaakt van de ruimte op het net. Met tijdgebonden contracten kan onder bepaalde voorwaarden de ‘onbenutte ruimte’ binnen specifieke tijdsvensters aan andere klanten beschikbaar worden gesteld.
Samen met PowerField, een bedrijf gespecialiseerd in duurzame energie, onderzoeken we of we de beschikbare capaciteit van het elektriciteitsnet ook buiten piekmomenten maximaal kunnen gebruiken.
Door tijdgebonden contracten kunnen we in de toekomst meer duurzame initiatieven aansluiten, zoals zonne- en windparken. Zo kan PowerField haar bestaande zonnepark in Emmen uitbreiden door daar een tweede zonnepark op aan te sluiten, terwijl dat in de huidige situatie niet mogelijk zou zijn. In Meppel kan PowerField haar bestaande vaste aansluiting op momenten verkleinen, waardoor er transportcapaciteit beschikbaar komt voor aanvragers die op de wachtlijst staan.
Smart Energy Hub Hessenpoort zorgt voor lokale oplossing
Op het Zwolse bedrijventerrein Hessenpoort loopt een pilot met een Smart Energy Hub, een lokaal energiesysteem voor de opwek en het gebruik van duurzame energie. Hier testen we samen met ondernemers, gemeente Zwolle, provincie Overijssel, Transferro, Nieuwe Energie Overijssel en Bedrijventerrein Hessenpoort of we het net efficiënter kunnen gebruiken.
Door capaciteit beter te verdelen, ontstaat er meer ruimte op het net. Door goede afspraken te maken over netbalancering, en te zorgen dat de hoeveelheid geleverde elektriciteit aan het net in evenwicht is met de hoeveelheid gevraagde elektriciteit van het net, ontstaan er kansen om sneller nieuwe bedrijven aan te sluiten of bestaande bedrijven te helpen uitbreiden of verduurzamen. Met deze pilot verwachten we vraag en aanbod beter op elkaar te kunnen afstemmen, zodat er ruimte vrijkomt op het net.