Maatstaven en doelen: toegang tot het net

Ons beleid en onze maatregelen zijn erop gericht om zoveel mogelijk klanten zo snel mogelijk -of in ieder geval binnen de door de ACM gestelde termijn- te voorzien van een aansluiting of verzwaring. Zodat we voldoen aan onze wettelijke taak.^{(MDR-T ESRS 2 para 80(a))}Helaas lukt dit niet bij alle aansluitingen of verzwaringen. 

Aansluittermijn kleinverbruikers

In 2024 stelden we ons als doel om bij standaardaansluitingen (SA) in 65% van de gevallen de aansluiting binnen de gestelde termijn van de ACM te realiseren. Dit lukte ons bij 68% van de klanten. Vanaf januari 2025 wordt onze KPI voor kleinverbruik (KV) aangepast naar ‘tevredenheid uitvoerdatum KV’.  Ons doel voor deze KPI zal ook in 2025 65% zijn.^{(MDR-T ESRS 2 para 80(b)(c))} Dit betekent dat we voor KV in 65% van de gevallen de aansluitingen willen realiseren naar tevredenheid van de klant. 

De netcode die in juni 2023 is vastgesteld voor de aansluittermijnen van kleinverbruikers is in september 2024 vernietigd door het CBb. Dit gebeurde nadat de netbeheerders een beroep hadden ingediend omdat de netcode geen rekening hield met netcongestie. Op dit moment is het daarom onduidelijk wat bij kleinverbruikers de geldende aansluittermijn is. In de komende periode zal ACM hiervoor een nieuwe code moeten vaststellen. De invloed daarvan op onze doelstellingen voor 2025 is nog onduidelijk. 

Aansluittermijn grootverbruikers

Voor grootverbruikers geldt er vanaf januari 2025 een KPI voor de tijdigheid van de realisatie van GV-aansluitingen ten opzichte van de wensdatum van de klant. In 2025 realiseren we vooral aansluitingen die nog vallen onder de oude wetgeving op aansluittermijnen, de definitie van de KPI voor 2025 is hier op aangepast.

Vanaf 2025 is het doel GV KPI 65%.^{(MDR-T ESRS 2 para 80(b)(c))} Dit betekent dat we voor 65% van de klanten de aansluiting willen realiseren conform de wensdatum van de klant. De doelen zijn opgesteld met het oog op het tijdig aansluiten van zoveel mogelijk klanten, het inspelen op klanten die hun aansluiting bewust later wensen dan de wettelijke termijn, en het maken van prioriteitskeuzes voor de optimale inzet van de beschikbare uitvoeringscapaciteit.

Grootverbruikers in gebieden met netcongestie hadden ook in 2024 te maken met wachtlijsten als zij transportvermogen wensten. Op dit moment staan er 4.845 grootzakelijke klanten op de wachtlijst voor afname en 4.181 voor teruglevering. Het gaat hierbij om een gevraagd vermogen van in totaal 6.003 MW, waarvan 3.650 MW aan afnamevermogen en 2.353 MW aan terugleververmogen. In totaal staan er 8.545 unieke aanvragen op de wachtlijst. Dat is een toename van 3.358 klanten en 2.279 MW vermogen in vergelijking met 2023. Ondanks de groei van de wachtlijst hebben we 49 klanten voor teruglevering op de wachtlijst kunnen helpen met een vrijgave van transportcapaciteit. Behalve met een aanbod van transportcapaciteit zonder voorwaarden, zijn de grotere klanten op de wachtlijst (veelal >1 MW) benaderd voor een aanbod van capaciteit onder voorwaarden via andere contractvormen. In 2024 hebben we 99 klanten met 94 MW vermogen kunnen contracteren via Capaciteits Beperkende Contracten, Biedplicht Contracten, Blokstroom en Zonbalans.

Naar aanleiding van het maatschappelijk prioriteren hebben we in 2024 in totaal 503 prioriteitsverzoeken ontvangen. Waarvan 207 aanvragen om congestieverzachter te worden en 296 aanvragen in de categorie veiligheid en de categorie basisbehoeften. Vanuit de categorie veiligheid en de categorie basisbehoefte kregen 163 klanten een voorrangsplek op de wachtlijst. Het gaat hierbij bijvoorbeeld basisscholen, waterschappen en politiebureaus. Geen van deze klanten met prioriteit hebben in 2024 daadwerkelijk transportvermogen gekregen.

Transparantie naar klanten

In 2024 hebben we nagedacht over hoe we grootverbruik klanten op de wachtlijst beter kunnen informeren over wanneer zij aan de beurt zijn.^{(ESRS 2 MDR-T 80(a)} De capaciteitskaarten geven inzicht, maar klanten kunnen niet altijd volledig vertrouwen op onze planning. Daarom introduceren we vanaf 2025 een nieuwe KPI: planvastheid van de investeringen die wij in ons net doen. Deze KPI meet in hoeverre we onze planning realiseren voor uitbreiding van ons net zoals is vermeld in ons investeringsplan. Ons doel is om 2025 in 80% van de gevallen plan-vast te zijn.

Netuitbreiding

Uitbreiding van ons net is een belangrijke maatregel om netcongestie tegen te gaan.^{(MDR-T para 80(a))} Wet meten die uitbreiding onder andere aan de hand van de technische gerealiseerde netcapaciteit.^{(ESRS 2 para 79(a))} Deze bestaat uit nieuw gerealiseerde hoog-/middenspanningstransformatoren, ongeacht of ze door TenneT zijn aangesloten. Het vervangen van oude transformatoren brengen we niet in mindering op deze maatstaf.^{(ESRS 2 MDR-M para 77(a)(c)(d))} Enexis had als doel om in 2024 minimaal 2.000 MVA aan technische netcapaciteit bij te bouwen en in 2025 minimaal 1.200 MVA.^{(MDR-T ESRS 2 para 80I(b)(e))} Vanaf 2026 is dit doel 1.000 MVA.^{(MDR-T ESRS 2 para 80I(b)(e))}  De doelen voor 2024 en 2025 zijn vastgesteld op basis van de geplande uitbreidingen van HS/MS-stations in die jaren. Het doel voor 2026 is bepaald aan de hand van de 5-jarenstrategie voor 2022-2026, die in 2022 is opgesteld.^{(MDR-T ESRS 2 para 80(f))} Na 2024 hebben we zo goed als al onze bestaande stations verzwaard en hebben we nieuwe locaties nodig om bij te bouwen. Die nieuwe locaties vinden kost tijd en zorgt voor vertraging in het uitbreiden van netcapaciteit. Dit heeft helaas tot resultaat dat ons doel voor die uitbreiding in 2025 en 2026 lager is dan in 2024. 

In 2024 bouwden we 1.920 MVA aan netcapaciteit. De technische gerealiseerde netcapaciteit kwam nagenoeg uit op ons gestelde doel van 2.000 MVA. Voor de planning van de werkzaamheden is Enexis onder andere afhankelijk van de benodigde voorbereidende werkzaamheden van TenneT. Enexis en TenneT stemmen de onderlinge planningen zo goed mogelijk met elkaar af. Wel kan door onderlinge afhankelijkheden de realisatie van netcapaciteit verschuiven in de tijd. 

Ons net efficiënter gebruiken

Hoe efficiënt het net gebruikt wordt, monitoren we met de KPI ‘Gecreëerde netcapaciteit door Flex'. Realisatie ontstaat onder andere door het afsluiten van flex-contracten met beperkende voorwaarden en het benutten van de reservecapaciteit van ons net.^{(ESRS 2 MDR-M para 77(a)(c)(d)} De reservecapaciteit wordt benut door gebruik te maken van de 'vluchtstrook' van het net (m.a.w de storingsreserve) en door onze activa zwaarder te belasten dan wordt voorgeschreven. Door het net beter te benutten streven we er naar om 500 MW extra capaciteit uit het bestaande net te halen.^{(ESRS 2 MDR-T para 79(b))} De doelen 2024 en 2025 komen tot stand op basis van een inschatting van het nog te ontwikkelen flex-vermogen per HS/MS station. 

In 2024 realiseerde we 498 MW extra door netbenutting en flex.^{(ESRS 2 MDR-T para 79(c))} Hoewel klanten steeds meer beseffen dat zij door inzet van flex-contracten toch transportvermogen kunnen krijgen, of kunnen bijdragen aan het oplossen van netcongestie, hebben we ons doel van >500MW voor 2024 net niet gehaald. Enerzijds komt dit door de beperkte hoeveelheid netcapaciteit die beschikbaar is gekomen om onder voorwaarden aan klanten te kunnen aanbieden. Anderzijds doordat klanten de contracten niet willen afsluiten, omdat de aangeboden flexcontracten onvoldoende aansluiten bij hun behoeften en mogelijkheden.

Voor alle doelen en maatstaven voor toegang tot het net geldt dat het gaat om jaarlijkse doelen.^{(MDR-T ESRS 2 para 80(e))} Er is geen nulmeting of basisjaar van toepassing.^{(MDR-T ESRS 2 para 80(d))} De getroffen stakeholders zijn niet betrokken bij het opstellen of monitoren van de doelen of het identificeren van verbeteringen.^{(MDR-T ESRS 2 para 80(h); ESRS S4 41(a)(b)(c))}

Realistische verwachtingen

Ondanks alle maatregelen en doelstellingen om klanten tijdig aan te sluiten, het net zo snel mogelijk uit te breiden en de netcapaciteit zo efficiënt mogelijk in te zetten, leidt dit op korte termijn niet tot het daadwerkelijk helpen van grootverbruik klanten op de wachtlijst. Zij ervaren de komende jaren de negatieve impact van netcongestie. Als de autonome groei van onze bestaande klein- en grootverbruik klanten groter is dan verwacht, en zij geen stappen ondernemen om hun verbruik te verminderen of flexibiliseren, dan kan dit gevolgen hebben voor klanten op de wachtlijst. Want zelfs bij een planvaste oplevering van onze investeringen in het net, kunnen deze investeringen onvoldoende blijken om alle klanten op de wachtlijst te voorzien van het gewenste transportvermogen. Ook zijn we sterk afhankelijk van TenneT voor ontsluiting van transportcapaciteit. Naast de inzet van flexoplossingen en aanpassingen in hun elektraverbruik, zullen klanten ook moeten nadenken over de energiemix die zij op de korte termijn gebruiken, de timing van hun stap naar elektrificatie en de best passende energiemix op de langere termijn.